W 2025 roku w polskim prawie rodzinnym dojdzie do poważnych zmian – planowane jest wprowadzenie rozwiązań zaproponowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, które mają chronić dzieci i wspierać rodziców w trudnych sytuacjach.

📌 1. Obowiązkowe rodzinne postępowanie informacyjne przed rozwodem

Małżonkowie mają być kierowani na obligatoryjne postępowanie informacyjne, prowadzone przez mediatorów, zanim zostanie wszczęty proces rozwodowy. Ma ono na celu dać szansę na pojednanie i przygotowanie ugody dotyczącej dzieci. Standardowy czas trwania to 1 miesiąc, z możliwym przedłużeniem do 6 miesięcy za zgodą stron i mediatora. Procedura nie obejmuje przypadków przemocy domowej.

Dr hab. Joanna Gołaczyńska, sędzia SO, wykładowca KSSiP: „Obowiązkowe postępowanie informacyjne przed rozwodem to krok w dobrą stronę. Wiele par w sytuacji emocjonalnego kryzysu nie sięga po mediację, choć mogłaby uratować związek – lub przynajmniej ułatwić porozumienie w sprawach dzieci.”

📌 2. Alimenty natychmiastowe – szybka pomoc finansowa

Wprowadzenie mechanizmu tzw. alimentów natychmiastowych ma zapewnić wsparcie finansowe dziecku już na etapie wniosku. To wsparcie wypłacane będzie w uproszczonym postępowaniu nakazowym, najpóźniej w 14 dni od złożenia wniosku.

💰 Kwoty alimentów

Powiązane z pensją minimalną:

  • 21% – jedno dziecko
  • 19% – dwoje dzieci
  • 17% – troje dzieci
  • 15% – czworo dzieci
  • 13% – pięcioro i więcej Świadczenia będą corocznie waloryzowane.

📌 3. Promocja opieki naprzemiennej

Sądy rodzinne będą zachęcane do rozważania modelu opieki naprzemiennej (dziecko mieszka kolejno z każdym rodzicem), jeśli jest to korzystne dla dziecka.

📌 4. Wzmocniona ochrona dzieci i ich reprezentacja

Nowelizacja przewiduje:

  • powiadamianie prokuratora w sprawach opiekuńczych,
  • ustanowienie reprezentanta dziecka przy sprawach sądowych,
  • usprawnienie ściągalności alimentów,
  • kary za utrudnianie kontaktów,
  • przyspieszenie procedur w przypadkach przemocy.

📊 Stan prac i perspektywy

  • Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego pozytywnie zaopiniowała projekt dotyczący alimentów natychmiastowych (29 stycznia 2025) infor.pl.
  • Choć mechanizm nie działa jeszcze w praktyce, to prace legislacyjne są w toku, a Ministerstwo planuje szybkie wdrożenie
  • Proces informacyjny przed rozwodem zaplanowany jest na wejście w życie wraz z innymi reformami Kodeksu rodzinnego – w 2025 roku

⚖️ Wpływ na wymiar sprawiedliwości i sędziów

  • Zmniejszenie liczby pełnych procesów rozwodowych – mediacje mogą ograniczyć obciążenie sądów.
  • Uproszczona ścieżka alimentacyjna – pozwoli szybciej orzekać pomoc finansową, odciążając sędziów rodzinnych.
  • Nowe obowiązki – sędziowie będą musieli koordynować postępowania informacyjne i uwzględniać opinie mediatorów.
  • Więcej rozstrzygnięć ws. opieki naprzemiennej – sądy będą musiały dostosować się do nowych standardów rozpatrywania takich modeli opieki.

Z perspektywy wymiaru sprawiedliwości to reforma, która wymaga nie tylko przepisów, ale również nowego podejścia orzeczniczego i lepszych narzędzi organizacyjnych w sądach rodzinnych.

Autor